HEMS i EMS to dwa fundamentalne skróty w polskim ratownictwie medycznym, które oznaczają odpowiednio powietrzny oraz lądowy system pomocy. Rozumienie tych terminów pozwala na realną ocenę możliwości szybkiego reagowania na nagłe przypadki i odróżnienie roli śmigłowcowych oraz karetkowych ekip ratunkowych w systemie opieki przedszpitalnej [1][2][3][4].
HEMS i EMS – kluczowe różnice
HEMS (Helicopter Emergency Medical Service) to system powietrznego ratownictwa medycznego, którego głównym celem jest szybki transport oraz udzielanie pomocy medycznej pacjentom w stanie krytycznym, szczególnie w trudno dostępnych lokalizacjach [1][2]. W Polsce HEMS znany jest jako Lotnicze Pogotowie Ratunkowe i działa poprzez specjalistycznie wyposażone śmigłowce przewożące zespół ratowniczy złożony z pilota, lekarza oraz ratownika medycznego lub pielęgniarki [1].
EMS (Emergency Medical Service) to lądowy system ratownictwa medycznego, funkcjonujący jako Państwowe Ratownictwo Medyczne (PRM) [2][3]. Obejmuje on podstawowe oraz specjalistyczne zespoły ratownicze dojeżdżające karetkami na miejsce zdarzenia, gdzie udzielają pomocy medycznej oraz zapewniają transport do szpitala [2].
Kluczowa różnica między HEMS a EMS to rodzaj używanego transportu (powietrzny vs lądowy) oraz zakres zastosowania – HEMS przeznaczony jest do działań wymagających szybkiej interwencji w szczególnie trudnych warunkach, natomiast EMS stanowi podstawę systemu ratownictwa w codziennych sytuacjach [1][2][3].
Jak funkcjonują systemy HEMS i EMS?
Oba systemy działają w oparciu o ściśle określone procedury i regiony odpowiedzialności. HEMS operuje z kilkunastu baz w Polsce, zapewniając czas dotarcia do zdarzenia zwykle nieprzekraczający 20 minut od wezwania [1]. Załoga śmigłowca jest przygotowana do prowadzenia zaawansowanych czynności ratowniczych już podczas lotu, co zwiększa szanse przeżycia pacjentów w stanie krytycznym [1][2].
EMS opiera się na systemie scentralizowanym, w którym zespoły karetkowe (podstawowe, złożone minimum z dwóch ratowników oraz specjalistyczne z lekarzem) przydzielane są do regionów oraz obsługują zgłoszenia wymagające szybkiej pomocy oraz transportu do najbliższego oddziału ratunkowego [2][3][4]. W Polsce EMS jest publiczny i w pełni finansowany ze środków państwowych, a dostęp do usług jest bezpłatny dla wszystkich pacjentów [4].
Zespoły HEMS i EMS ściśle współpracują, szczególnie w sytuacjach, gdzie sprawny transport pacjenta jest kluczowy dla jego przeżycia oraz szansy powrotu do zdrowia [1][2].
Kluczowe procesy i komponenty HEMS oraz EMS
HEMS obejmuje wezwanie zespołu, szybkie dotarcie śmigłowcem na miejsce zdarzenia, udzielenie zaawansowanej pomocy medycznej i opcjonalnie transport do specjalistycznego szpitala [1][2]. Na pokładzie znajdują się zawsze pilot, lekarz oraz ratownik lub pielęgniarka, a śmigłowiec wyposażony jest w nowoczesny sprzęt umożliwiający prowadzenie resuscytacji i monitorowania parametrów życiowych w trakcie lotu [1][2].
EMS funkcjonuje w dwóch głównych częściach: przedszpitalnej, gdzie pomoc medyczna udzielana jest bezpośrednio na miejscu, i szpitalnej, obejmującej oddziały ratunkowe przejmujące pacjentów po dostarczeniu przez zespół karetkowy [3]. Kluczowymi elementami EMS są zespoły ratownicze, ambulanse z odpowiednim wyposażeniem, nowoczesny system dyspozytorski oraz infrastruktura bazowa zapewniająca sprawne działanie systemu [2][3].
Oba systemy – zarówno HEMS, jak i EMS – integrują swoje działania z elektronicznym raportowaniem oraz współpracą z szpitalami i innymi służbami ratunkowymi, co podwyższa efektywność udzielanej pomocy [4].
Wyzwania i wzajemne zależności HEMS i EMS
Skuteczność zarówno HEMS, jak i EMS zależy od wielu czynników – rozmieszczenia baz śmigłowcowych, infrastruktury drogowej, warunków pogodowych czy sprawnego zarządzania zasobami [1][2][4]. EMS obsługuje zdecydowaną większość zdarzeń lądowych, natomiast HEMS angażuje się w najbardziej wymagające przypadki, zwykle tam, gdzie lądowy transport byłby zbyt długi lub niemożliwy [1][2].
Oba elementy systemu ratownictwa są komplementarne, współdziałając w sytuacjach zagrożenia życia. Ich efektywna koordynacja pozwala na zwiększenie szans przeżycia pacjentów i skrócenie czasu dotarcia do profesjonalnej pomocy [1][2][3][4].
Podsumowanie – znaczenie HEMS i EMS w ratownictwie medycznym
HEMS oraz EMS to dwa kluczowe filary polskiego systemu ratownictwa medycznego. Ich współpraca oraz wysoki stopień specjalizacji umożliwiają świadczenie kompleksowej pomocy osobom wymagającym natychmiastowej interwencji, zarówno w trudno dostępnych terenach, jak i w dużych aglomeracjach [1][2][3][4]. Szybka reakcja, profesjonalny sprzęt i zaangażowane zespoły ratownicze tworzą skuteczny system ratujący życie każdego dnia na terenie całej Polski.
Źródła:
- [1] https://makler.opole.pl/co-kryje-sie-pod-skrotami-hems-i-ems-w-ratownictwie-medycznym/
- [2] https://makler.opole.pl/hems-i-ems-czy-znasz-roznice-miedzy-tymi-systemami-ratowniczymi/
- [3] https://www.ppoz.pl/czytelnia/ratownictwo-i-ochrona-ludnosci/Portret-PRM/idn:2548
- [4] https://www.drpax.pl/post/modele-ems
Makler.opole.pl – inwestujemy w dobre treści. Portal łączący lokalne tematy z globalnymi trendami. Dostarczamy wartościowe artykuły z różnych dziedzin życia, wspierając rozwój opolskiej społeczności i biznesu.